Je naam / bedrijfsnaam
Ruimte voor je slogan

Van Huissjoel naar een echte Sjoel.

Tot 1875 waren de joodse inwoners van Geertruidenberg aangewezen op diverse huissjoels. Het gemis van een echte Sjoel deed zich des te sterker voelen bij een begrafenis (lewaje) of als een jongen op dertien jarige leeftijd kerkelijk meerderjarig werd (bar mitzwah). Bij deze gelegenheden trokken de joden van Geertruidenberg naar Oosterhout. "Zij hebben noch Seifer Tora noch minjan. Als zij een lewaje of Bar Mitzwah hebben komen zij hier in onze synagoge" schreef de Oosterhoutse kerkmeester Jonas Hartog de Jong in een brief aan de Haagse Hoofdcommissie. 

Doordat enkele broers Simons omstreeks 1852 Geertruidenberg verlieten ontstonden er vanaf die tijd problemen. In hun huis in de Brandestraat werden van oudsher synagogediensten gehouden. Hier was een kamer die hiervoor speciaal was ingericht en van de hiervoor noodzakelijke inrichting was voorzien. Na het vertrek van de familie Simons was dit lokaal niet meer beschikbaar en hadden de kerkmeesters Salomon en Heijman Kalker een probleem. Alles werd uit de kast getrokken om een echte Sjoel in Geertruidenberg te bouwen. Tot die tijd vonden de diensten plaats in de veel te kleine kamer bij de familie Kalker.

In 1873 had het bestuur van de joodse gemeente aan het stadsbestuur van Geertruidenberg een subsidie van ƒ100,- gevraagd. Tevens werd verzocht om een smalle strook grond aan de Brandestraat ter beschikking te stellen voor de bouw van een synagoge. Het stadsbestuur stond hier welwillend tegenover en beide verzoeken werden ingewilligd.

Kort daarop kon men met de bouw van de kleine synagoge beginnen en in oktober 1875 was het gebouw gereed. Op vrijdag 23 oktober, om half twee 's-middags, begonnen de inwijdingsplechtigheden. Met twee rijtuigen werden de Heilige Wetsrollen naar het nieuwe synagogegebouw overgebracht. Nadat deze Wetsrollen de synagoge waren ingedragen volgden de gebruikelijke zeven ommegangen en werden de gebruikelijke gezangen uitgevoerd door Salomon Sitters, voorzanger en godsdienstleraar te Tilburg. Het kleine gebouwtje was overvol.

Naast de gehele joodse gemeente waren aanwezig de burgemeester van Geertruidenberg en een aantal leden van de gemeenteraad. Andere gasten waren o.m. de plaatselijke garnizoenscommandant en de dominee Barend Glasius van de Nederlands Hervormde Gemeente Geertruidenberg. Salomon Sitters was de hoogste religieuze autoriteit en aan hem was de taak opgedragen een feestelijke rede te houden, waarvoor hij gekozen had Genesis, hoofdstuk 28 vs.17. "Hoe ontzagwekkend is deze plaats. Dit is het huis van G-d en de poort van de hemel".  

Daarna hield Jacob Kalker een toespraak waarin hij de lange tijd van voorbereidingen memoreerde en allen dankte die bijgedragen hadden om het plan ten uitvoer te kunnen brengen. Voor het eerst kon men op sjabbat naar de nieuwe sjoel gaan. Trots stond daar op de hoek van de Brandestraat en Elfhuizen het streng uitziende smalle gebouwtje, zonder veel uiterlijk vertoon, afgezien van de twee kleine torentjes, symboliserend een Sefer Tora. Hoog in de gevel bevonden zich twee tafelen met de Tien Geboden.

Nadat op zaterdagavond 24 oktober de duisternis was ingevallen werd nog een bal georganiseerd waarvoor ook een aantal bezoekers uit Breda waren overgekomen. Met een dergelijke feestelijke bijeenkomst werden belangrijke gebeurtenissen in de mediene afgesloten. Voortaan had Geertruidenberg een echte synagoge, een nietig gebouwtje in de schaduw van de imposante Geertruidskerk.

Synagoge Geertruidenberg Geertruidskerk
Synagoge Geertruidenberg Geertruidskerk
Synagoge Gevelplaat Geertruidenberg
Synagoge Gevelplaat Geertruidenberg
Synagoge Geertruidenberg
Synagoge Geertruidenberg
Chanoekia Kandelaar
Chanoekia Kandelaar


 
 
 
E-mailen
Map
Info